Konu hakkında daha derinlemesine bilgi sahibi olmak isteyenler aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;
- Economic Freedom Needed to Alleviate Poverty Around the World [Article]: Robert Lawson explains how economic freedom pulls people out of poverty and improves their lives in many other ways.
- Two Cheers for Capitalism? [Article]: Peter Leeson makes the case that the move towards capitalism (economic freedom) around the world over the past 25 years made the world a wealthier, healthier, more educated place.
- Male-Female Life Expectancy and Economic Freedom [Article]: Wilson Mixon and Gary Roseman find that greater levels of economic freedom lead to greater female life expectancy compared to men.
- Understanding the Power of Economic Freedom to Create Peace [Article]: Michael Strong explains why economic freedom is associated with more peace and less violence.
İKTİSADİ ÖZGÜRLÜKLER VE DAHA İYİ BİR YAŞAM
Herkes dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek ister. Fakat iktisadi özgürlüklerin nasıl refah getirdiğini herkes anlayamaz. İktisadi özgürlüklerin köşe taşları; bireysel tercih, gönüllü mübadele, rekabet özgürlüğü ve özel mülkiyet haklarıdır. “Dünya İktisadi Özgürlükler” raporunda da yer alan bu temel özgürlükler, ekonomik büyüme ile iktisadi özgürlükler arasında pozitif ilişki olduğuna dair fazlaca kanıt sunar.
Bu pozitif ilişkiyi, iktisadi özgürlükler bakımından dünyadaki ülkeleri dört gruba ayırarak da görebiliriz. 2008’de, iktisadi özgürlükler bakımından en gerideki %25’lik gruptaki ülkelerde, gayri safi milli hâsıla kişi başına 4.000 doların altında kalmıştır. Buna karşın, en özgür %25’lik dilimdeki ülkelerin GSMH’si kişi başına 30. 000 doların üzerindedir. Bu göstergelerin işaret ettiği şey gayet açıktır: Daha özgür ülkeler, büyük ölçüde daha yüksek gelire sahip.
Yüksek tüketim seviyeleri gibi büyümeyi gösteren değerleri bir yana bırakırsak, iktisadi özgürlükler bize ne sunmakta? Daha uzun bir yaşam, daha iyi sağlık hizmeti ya da yoksulların refaha kavuşması olabilir mi? İktisadi özgürlükler tüm bunlarla ve daha fazlasıyla doğrudan ilişkili. Bu dörtlü grup üzerinden devam ederek, iktisadi özgürlükler ile ortalama yaşam süresi arasındaki ilişkiye bakabiliriz. İktisadi bakımdan en az özgür olan %25’lik grupta ortalama yaşam beklentisi 60 yaşın altında. En özgür ülkelerde ise yaşam beklentisinin 20 yıl daha fazla olduğunu görüyoruz. Bu hemen hemen yeni bir jenerasyon demek. İktisadi olarak özgür olan ile olmayan arasındaki bir diğer fark, orta yaş grubundaki bir kişinin anneannesi ve dedesiyle ne kadar vakit geçirebildiğidir.
Bu bahsettiğimiz ortalama insandı. Peki, yoksullarda, yani %10’luk alt kesimde durum nasıldır? Özgür ülkelerde ve özgür olmayan ülkelerde yoksulların toplam gelirden aldığı pay hemen hemen aynıdır. Ancak unutmayın ki, iktisadi olarak daha özgür ülkelerde reel gelirler daha yüksektir. Bu da şu anlama gelir: En yoksul %10’luk kesim, iktisadi olarak özgür ülkelerde daha yüksek gelire sahiptir.
Fakat mesele gelirden de ötesidir. İktisadi özgürlüklerle mutluluk ve yaşam memnuniyeti gibi güzel şeyler arasında da güçlü bir ilişki vardır. Bu durum daha da iyiye gitmektedir. İktisadi olarak daha özgür ülkelerde çocuk işçiliği ve yolsuzluk da azalmaktadır. Bireysel tercih, iş ve ticaret özgürlüğü, mülkiyet elde etme özgürlüğü gibi iktisadi özgürlükleri genişleterek, daha çok kötülükten kaçınmış olduğumuz gibi daha iyi bir noktaya gideriz. Ekonomik büyümeyi o kadar umursamıyor olabilirsiniz. Ancak iktisadi özgürlüklerin insanlara hem serbestlik hem de zenginlik sağladığına ve yaşam kalitesini yükselttiğine dair pek çok kanıt vardır.
Kaynak: Learnliberty.org
Konuşmacı: Prof. Joshua Hall / Beloit College
Çeviri: Belgin Büyükbuğa
Redaksiyon: Ahmet Altundal
