Konu hakkında daha derinlemesine bilgi sahibi olmak isteyenler aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;
- The Fiscal Times – An interview with University of Chicago professor, Steven Davis, explaining the affect that uncertainty plays in the economy.
http://www.thefiscaltimes.com/Articles/2012/06/06/How-Uncertainty-Affects-the-EconomyBY YUVAL ROSENBERG
- Football players are citing that they are scared of hitting high and getting fined so they now aim for the legs, but because of that, career-ending knee injuries are rising.
http://www.usatoday.com/story/sports/nfl/2014/01/27/nfl-players-injury-survey-knee-head-concussions/4918341/
- Check out the lobbyist spending in 2013!
https://www.opensecrets.org/lobby/
- NY Times – Using the internet as an example, Timothy Lee explains how corporations “capture” government regulatory bureaucracies and use it to their advantage by changing the rules of the “game.”
http://www.nytimes.com/2006/08/03/opinion/03lee.html?_r=0
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ VE AMERİKAN FUTBOLU: KURALLARI DURMADAN DEĞİŞTİRİRSEK NE OLUR?
Yarda: 0.9144 metreye eş değer bir ölçü birimi.
Down: Amerikan futbolunda bir takım, karşı takımın yarı sahasında en az 10 yardalık bir ilerleme sağlaması gerekir. Bunun için takımın 4 hakkı vardır, bu hakların her birine “down” denilir.
Touchdown: Kale çizgisini koşar adım geçerek atılan gol.
Field goal (Saha golü): Ayakla vurarak uzaktan atılan gol.
Kicker: Şut çekici oyuncu.
NFL: Amerikan Ulusal Futbol Ligi
Hukukun Üstünlüğü ve Amerikan Futbolu: Kuralları Durmadan Değiştirirsek Ne Olur?
Tipik bir Amerikalıysanız Amerikan futbolunun temel kurallarını bilirsiniz. Kale çizgisini aşarak gol (touchdown) atarsanız altı puan kazanırsınız. Puan vuruşuyla gol attığınızda ise üç puan kazanırsınız. Peki ya aniden kuralları değiştirseydik? Mesela puan vuruşlarının değeri üç puandan beşe çıksaydı ne olurdu?
Böyle bir kural değişikliğinin bazı sonuçlarını tahmin edebiliriz. Örneğin oyun stratejisi değiştirilebilirdi. “Ve yeni bir altmış-yardalık saha golü denemesi.” “Bir yardalık çizgiden touchdowna gidiyorlar ama eminim puan vuruşuyla beş puan almayı tercih edecekler.”
Profesyonel lige oyuncu seçmelerinde tercihler ve verilen maaşlar değişebilirdi. “Bir kicker seçimlerin ilk turunda tercih edildi. Bu NFL tarihinde ilk kez yaşanıyor.”
Ancak bu tür kural değişiklikleri problemlidir; çünkü uyguladığımızda önceden kestiremeyeceğimiz geniş çaplı etkilere sahiptir. Kurallar değişince, oyuncular ve koçlar da bu duruma hayal edebileceğimizden çok daha yaratıcı bir şekilde karşılık vereceklerdir. Kural değişikliği, sonuçların öngörülemez doğası göz önüne alındığında, takımların uzun vadeli bir plan kurmasını güçleştirir. Böylelikle kazanma stratejisi kurmak da zorlaşır.
Dördüncü downda puan vuruşu bir alternatif olduğunda, takımlar üçüncü down için yeni savunma yöntemleri geliştirebilecek midir? Ve eğer bunu yapacaklarsa ne tür bir hücum oyunu ve oyuncuları tercih etmeleri gerekir? Kurallar ne kadar sık değişirse ve sıkça değişen kurallar oyunu tümden etkileyecek düzeydeyse, problemler daha da artar.
Ve kurallar bir kere değiştirildiğinde, insanlarda yeni bir değişikliğin daha kapıda olduğu korkusu hakim olur. Bu da belirsizlik hissi yaratır; oyuncular ve koçlar yetenekleri ve oyun stratejilerinin değerinden şüpheye düşer. Oyunlarda kuralların herkese eşit ve adil bir şekilde uygulanması beklenir. Ayrıca kurallarda istikrar beklentisi içinde oluruz, keyfi değişiklikler istemeyiz.
Ve bu sadece amerikan futbolu gibi sporlar için geçerli değildir, bütün insan ilişkilerinde geçerlidir. Örneğin ekonomiye bakın. İstikrarlı, öngörülebilir ve eşit uygulanan kurallar “hukukun üstünlüğü”nün anahtarıdır, ki bu da iyi işleyen bir serbest piyasanın vazgeçilmezidir.
Ancak birçok açıdan ABD’de böyle bir serbest piyasaya sahip değiliz. Şirketler, kendilerine imtiyaz sağlayacak regülasyonlar ve muafiyetler için lobicilik yapıyorlar. Yasaları çıkaran makamlar, bürokratlar her daim yeni kurallar getiriyorlar. Değişikliklere ayak uydurmak ise zorlaşıyor.
Oyun oynandığı sırada kuralları değiştirmeye başlarsanız, hangi stratejinin en iyisi olduğu konusunda kafaları karıştırmış olursunuz. Ve insanlar da oyundan giderek soğumaya başlar.
Bunun ekonomik sonucu, insanların uzun vadeli yatırım yapmaktan daha çok kaçınmasıdır. Bu da ekonomik büyümeyi yavaşlatır. Ayrıca daha çok şirketi siyasetçilerden medet ummaya teşvik etmiş olursunuz. Artık şirketler, tüketiciler için yeni değerler yaratmaktansa, bu işten sadece kendilerinin kârlı çıkması için çalışırlar.
İşte tam da bu yüzden –konu ister futbol olsun, ister ekonomi- oyunun kurallarını değiştirmeye şüpheyle bakmalıyız. Sonuçlar çoğu zaman öngörülemez. Ve bu belirsizlik, insanların oyunu kazanmak veya refah elde etmek için plan ve stratejiler geliştirmesinin önünü tıkar.
Kaynak: Learnliberty.org
Konuşmacı: Prof. Steven Horwitz / St. Lawrence University
Çeviri: Ahmet Altundal
Redaksiyon: Bünyamin Aydın
