Konu hakkında daha derinlemesine gitmek isteyenler aşağıdaki linkleri inceleyebilirler ancak dil ingilizcedir;
- Opportunity Cost [Article]: David R. Henderson covers the basics of opportunity cost and its connection to everyday action.
- A Fable of the OC [Article]: Michael Munger demonstrates the principle of opportunity cost through a story about purchasing expensive concert tickets.
- Opportunity Cost and Hidden Inventions [Article]: Dwight R. Lee, through a series of examples, shows that opportunity costs play a large role in decision making.
- Free Lunch Myth (Video): Milton Friedman demonstrates that all types of government spending carry a cost.
- Why Soaking the Rich Won’t Work (Video): Milton Friedman explains how excessive taxation on the rich destroys wealth by reducing the amount of investment in the economy.
Fırsat Maliyeti
Sınırlı, kıt kaynaklara ve türlü türlü ihtiyaçlara sahibiz. Biz ekonomistler, bireylerin farklı seçeneklerle karşılaştığı ve bu gibi durumlarda kendilerine nasıl yön verdiği durumları anlamaya çalışıyoruz.
Bir tercihin peşinden koşmak için vazgeçmek zorunda olduğumuz şeyin değerine ‘fırsat maliyeti’ diyoruz. Okula gitmenin ve harç yatırmanın fırsat maliyeti nedir gibi klasik bir örnek verelim…
Daha iyi eğitim almak için zamanınızı ve yeteneğinizi kullanırsınız. Zira bu zamanı ve yeteneği çalışmak için de kullanabilirsiniz. İşte bu noktada şunu bilmek isteyeceksiniz; üniversiteye gitmeli miyim, gitmemeli miyim? “İyi eğitimli biri olmak istiyorum çünkü bu bana gelecekte daha fazla para kazandıracak” gibi çeşitli şeyleri hesaba katabilirsiniz…
Sonrasında şunu diyebilirsiniz; “her ne kadar şimdiden çalışıp para kazanabilecek olsam da, eğer kendi sermayeme yatırım yaparak daha fazla hüner ve ustalık elde edersem, gelecekte bu paradan fazlasını kazanabileceğim daha iyi bir mevkide olabilirim. Yani bu daha mantıklı geliyor.”
‘Fırsat maliyeti’ güçlü bir araç, çünkü bize karar almayla ilgili olan, yani bir şey için başka bir şeyden vazgeçme durumunu anlamamıza olanak tanıyor.
Bir hukukçu olduğunuzu ve aynı zamanda, çok iyi klavye kullandığınızı farz edelim…
Ve birsürü şey yazmak zorunda olduğunuzu…
Bu iş için, birini çalıştırabilirsiniz. Ve bu işi kendi başınıza yapmak yerine, bunun için birini çalıştırmanız; bir şey için, başka bir şeyden vazgeçmeniz anlamına gelir.
Çünkü, zamanınızı yazmakla ya da çok önemli başka bir husus için kullanmakla geçirebilirsiniz. Yani, karşılaştırmaya ihtiyaç duyduğunuz şey şu; “yazmak için harcadığım zamanın bana fırsat maliyeti nedir?”
Saatte 100$ kazandığınızı, yazma işiniz için de birisine saat başına yalnızca 20$ ödediğinizi farz edin.
Elbette, sizin için mantıklı olan, zamanınızı ve kabiliyetinizi 100$’lık iş için kullanmak olacaktır. Çünkü sizin için, yazı yazmanın fırsat maliyeti çok büyüktür.
Yani klavyede yazı yazmanızın size fırsat maliyetiniz nedir? 100$. Bu sizin, kendi dokümanınızı, kendinizin yazmayı seçmeniz durumunda, vazgeçmek zorunda olduğunuz paradır.
Kamu görevlileri, kamu fonlarını harcama imkanına sahiptir. Ellerindeki parayı okul, yol ya da hastane inşa ettirmek, belki de bu paranın tamamını vergi yükümlülerine geri ödemek gibi farklı seçeneklerle karşılaşırlar. Her bir farklı seçenek, farklı fırsat maliyetlerine sahiptir ve bir şeyi başka bir şeye tercih etme durumunu değerlendirmeyi gerektirir.
Yine; kaynak, ustalık veya hüner gibi şeylerin alternatif değerini de akla getirdiği için önemlidir.
Vergilendirdiğiniz ya da vergi topladığınız zaman, vergi yükümlülerinden aldığınız bu parayı ne yapacağınıza kendi karar alma süreciniz içinde yer verirsiniz. Zira bu para, vergi yükümlüleri tarafından, kendi kararları doğrultusunda kullanılabilirdi. Akla gelen soru şudur: Kaynakları tahsis etmede kim daha optimal bilgiye sahiptir? Bu demek değildir ki devlet okulu ya da yol inşa etmek değerli değildir. Demek istediğim, kaynakların, en iyi ‘alternatif kullanımı’yla ilgili bu bilgiyi bireyler, devlet memurlarına göre daha optimal kullanırlar.
Fırsat maliyeti kavramının varlığından haberdar olmak önemlidir.
Çünkü bunu bilmek, kısa, orta ve uzun vadede, kıt kaynakların, nerede daha verimli kullanacağını belirlememizi kolaylaştırır.
Eğer biz bu kaynakların, nerede daha değerli olabileceği hakkında bilgi sahibi olursak, -ki fırsat maliyeti bize bu olanağı sağlar-, işte o zaman çok daha iyi kararlar alabiliriz.
Kaynak: LearnLiberty.org
Çeviri: Emel Odabaşı
Seslendirme: Semih Bedir
