Konu hakkında daha derinlemesine bilgi sahibi olmak isteyenler aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;
Know Your (Bill of) Rights (blog post): This blog post explains what rights each amendment of the Bill of Rights protects, as well as common threats to those rights today.
The Original Purpose of the US Constitution – Learn Liberty (video): Professor Randy Barnett explains that the constitution was written to protect the rights of the people. https://www.youtube.com/watch?v=EiMOtS_lzZc
Constitutional crisis or the Constitution at work? (blog post): Professor Lauren Hall explains how the constitution is being used to constrain President Trump’s powers today.
ABD’nin Ekonomi Tarihi II: Eyaletlerarası Ticaret ve Anayasa
Brian Domitrovich:
Amerikan Bağımsızlık Savaşı ile ABD Britanya’dan ayrıldıktan sonra ilk ulusal hükümet “Federasyon Ahitnamesi” ile kuruldu. Maddeler, eyaletleri ulusal çıkarlara boyun eğdirme konusunda çok az yetkili , minimal bir ulusal hükümet yarattı. Bu yeni ulusal yapıdaki federal devletin kısıtlamaları, ilk kez Birleşik Devletler çatısı altındaki farklı eyaletlerin ticaret anlaşmazlıklarına düşmesiyle kendini gösterdi. Anayasa’nın 1789’da yürürlüğe girmesinden önceki yıllarda, devletler düzenli olarak birbirlerine yeni tarifeler uygularlardı. Mesela bir tüccar gümrüğe bir mal getirdiğinde, mallar gümrükte birçok saldırıya maruz kalır ve gümrük memuru mallara el koyma hakkına sahiptir. Ticaret savaşları büyüdükçe uygulanan yeni tarifeler devletler arasındaki kötü niyeti körükledi. Bu arada Bağımsızlık Savaşı nedeniyle borca batmış ve acilen sıcak paraya ihtiyaç duyan Ulusal Kongre, ithal mallar üzerinde tüm devletlerin kabul edebileceği ve böylece vergi gelirlerinde artış sağlayabileceği bir tarife oluşturamıyordu. Ulusal Kongre, anayasal sınırlar içerisinde kalarak var olan sorunlara çözüm üretmekten acizdi. Liderler artan gerginliğin birliğin dağılmasına sebep olabileceğinden korkmaya başlamışlardı. Anayasa Kongresi’nin 1787’de toplanmasından hemen önce, James Madison, Siyasal Sistem’in Kusurları adlı bir kitapçık yazdı.
Kitapçıkta şöyle der: “Birçok eyaletin diğer eyaletlerle olan ticari ilişkilerine getirdiği kısıtlamalar ile malların ve üreticilerin yabancı devletlerle ortak bir yasal çerçeveye oturtulması gibi uygulamalar, federal yapıyı düzenleyen maddelere aykırı değildir ama kesinlikle birlik ruhuna terstir ve karşılıklı misilleme regülasyonlarına sebep olmaktadır. Birliğin uyumuna zarar vermektedir.” Aslında kuruculardan bazılarının Federasyon Ahitnamesini değiştirecek yeni bir federal hükümet istemelerinin sebeplerinden biri de budur. 1789 yılında Anayasa onaylanarak yürürlüğe girdi. Böylece Anayasa madde 1, bent 8’e göre federal hükümetin yeni yetkilerinden en önemlisi ticareti düzenleme yetkisi olmuştur. Madde’ye göre yalnızca federal hükümet hem yabancı devletlerle yapılan hem de eyaletlerin ve yerli kabilelerin kendi aralarında gerçekleştirdikleri ticareti düzenleme yetkisine sahiptir. Yine federe devletlere verilmeyen ve sadece federal hükümetin yetki alanına giren konular “vergileri toplamak, gümrükleri düzenlenmek, gümrük resmi ve tüketim vergisi koymaktır.” Anayasa’nın onaylanması ardından eyaletler kendi aralarındaki ticareti düzenleyemez hale geldiler. Bu yetki artık sadece Ulusal Kongre’ye aitti ancak federal vergilerin ülkenin her yanında eşit olması gerektiği için burada da Kongre’nin yetkisi dolaylı olarak sınırlanıyordu.
Ulusal Kongre diğer devletlerle yapılan ticareti kontrol etme yetkisini elinde topladı. Ancak, sonraki dönemlerde hatta bugün bile bu ticaret düzenlemesi Kongre’nin ekonomiye yaptığı neredeyse tüm müdahaleleri ve yasaları gerekçelendirmek için kullanılır hale geldi. Bu durum ticaret düzenlemelerinin tanımlanış amacına ters gibi görünüyor. Bir zamanlar Anayasa md 1, bent 8’de düzenlemenin amaçları yazılıydı. Bu amaçlar: Eyaletlerin uyguladıkları tarifelere ve gümrüklere bir son vermek, Anayasa’nın diğer maddeleri ile uyumlu bir çözüm bulmak, herhangi bir eyalet aleyhine ayrımcılık yaratacak ticari ilişkileri önlemek ve Ulusal Kongre’yi yabancı malları vergilendirme konusunda tek yetkili kılmaktı. Ancak 20. ve 21. yy’nin yönetimsellik ve regülasyonlar açısından korkunç derecede büyüyen bir devleti beraberinde getirdi, çünkü Ulusal Kongre ve mahkemeler md 1, bent 8’in getirdiği ticaret düzenlemelerini 1780’ler ve 1790’lardaki asıl hallerinden daha geniş yorumlayabileceklerini düşünmeye başladılar.
Konuşmacı: Brian Domitrovic
Çeviri: İsrafil Özkan
Redaksiyon: Seçkin Sosyal
Kaynak: LearnLiberty.org
