Neden elmaslar, hayatın vazgeçilmezi olan sudan daha pahalıdır? Prof. Mario Villarreal-Diaz, bu sorunun cevabının, ‘marjinal analiz’de yattığını anlatıyor. Konuyla ilgili daha derinlemesi okumalar yapmak isteyenler, aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;
Margins and Thinking at the Margin [Article]: EconLib explains the concept of marginal thinking and provides the history its development.
Marriages, Mistresses, and Marginalsim [Article]: Dwight R. Lee demonstrates the concept of marginalism through marriages and mistresses.
More on Marginalism [Article]: Dwight R. Lee emphasizes the importance of marginal analysis in economics and demonstrates the concept through a couple simple examples.
What Does Marginality Mean? [Article]: Roberty P. Murphy explains marginal analysis and uses it to solve the water-diamond paradox.
MARJİNDE DÜŞÜNME
Bireyler seçim ve karşılaştırmalar yaparak bir şeyi, başka bir şeye tercih ederler. En iyi tercihin ne olduğuna karar vermeye çalışmaları, yaptıkları bu karşılaştırmalara bağlıdır. Bir alternatife karşı, başka bir alternatif. Bir fastfoodcuda sipariş verirken durumunuzu düşünün. Bir hamburger ve biraz patates kızartmasından oluşan bir menüdeki fiyatın $10 olduğunu görünce, 2 numaralı menüye bakabilirsiniz.
2 numaralı menü de hamburger, patates kızartması ve bir milkshake’den oluşuyor diyelim.. Ve fiyatı 13$.
Hangisini alacağınıza karar vermeden önce, bu ekstra 3$ bana ne sağlayacak diye düşünürsünüz; bir adet milkshake sağlayacak.
Demek ki ekstra bir birim içeceğin maliyeti bana 3$ olacak. Yani cevaplamaya çalışacağınız soru şu: milkshake benim için 3$ değerinde midir, değil midir? Ve sonra kararınızı verirsiniz. 1 ya da 2 numaralı menüyü seçersiniz. İşte bu ‘marjinde düşünme’dir.
‘Marjinde’ demek, bir seçim yaptığımda, ortaya çıkan ilave bir birim, ilave bir artış ve küçük bir değişim hakkında düşünmek demektir.
Bir seçim yaptığımdaki net extra eksilme demek.Marjinal düşünme analizi, elmasın, hayatın vazgeçilemezi olan sudan neden daha pahalı olması gibi şaşırtıcı şeyleri anlamamıza yardımcı olur.
Cevap; suyun marjinal faydasının, elmasın marjinal faydasıyla karşılaştırıldığında, daha hızlı düşmesidir.
Susadığınızda içtiğiniz ilk bardak suyu düşünün; gayet tatmin edicidir. İkinci bardağı düşünün…Yirminci ya da ellinci bardağı düşünün. Ellinci bardağı içtiğinize artık pek de mutlu olmayacaksınız.Elmasları düşünün. Ekstra bir birim elmasın marjinal faydası nedir? Marjinal faydası muhtemelen hiç azalmayacak, hatta belki artacaktır.
Yani bir birim ekstra elmasın değerini, bir birim ekstra suyun değeriyle karşılaştırdığınızda, neden elmasın sudan daha pahalı olduğu açıktır.Bireyler her zaman marjinde seçim yaparlar. Biz fark etmesek bile bu, bizim düşüncemizin bir parçasıdır.
Sadece bir numaralı menüyü ya da iki numaralı menüyü satın alma gibi bireysel kararlar değildir marjinal düşünmeyi oluşturanlar.İş dünyası da bu düşünce yoluyla karar alır.Örneğin, bir şirket ilave bir eleman daha almak istiyorsa, onlar da tamamen bu şekilde düşünür.
“Ekstra elemanın bana maliyeti ne kadar olacak? Maaşı kadar bir maliyeti olacak…Hmm..şimdi bunu ne kadar üreteceğiyle karşılaştırmam gerek.”Bir birim ekstra eleman almanın katma değeri ne olacak? Onun marjinal üretimi ne olacak?Ve elbette, eğer onun marjinal üretimi benim ona ödeyeceğim marjinal maliyetten fazla ise, bu ekstra kişiyi işe almaya karar vermek kârlı bir karardır.
Teşvik tedbirleri, fırsat maliyetleri ve marjinal düşünme gibi temel araçlar birbirini ikame edemez. Birbirlerini tamamlarlar.
Onlar ekonomistlerin dünyayı gördüğü şekliyle birbirinin içine geçmiştir. Böylelikle birey, Menü 1 ile, Menü 2 arasında karar verirken, 3$ daha fazlaya mal olacak milshake’i alıp almamayı düşünürken, yalnızca milkshake’in ona vereceği ekstra mutluluğu değil, aynı zamanda milkshake satın almak için kullandığı bu 3$’ın fırsat maliyetini ve bu 3$’ın alternatif kullanımı da düşünür. Belki sinemada biraz popcorn, belki bir şeker ya da başka birşey…
Marjinal düşünme aynı zamanda, bu paranın fırsat maliyetini ve kaynakları nasıl tahsis edeceğinizi düşünmek demektir. Yani bunu her zaman yaparız.
Bir kamu görevlisi bağlılık hissetmediği için marjinal analizi doğal olarak yapmayabilir. Ancak yapması gerekir, zira kamu fonlarının alternatif kullanımları da vardır.Bu yüzden bir kamu görevlisinün şöyle düşünmesi lazım: “eğer ben bu kaynakları bu projeye tahsis edersem, bundan ne kadar şey elde edicem? Belki yeterince şey elde etmeyeceğim ve bu parayı başka bir yere yatırsam daha iyi olacak.”Kaynak: LearnLiberty.org
Çeviri: Emel Odabaşı
Seslendirme: Semih Bedir
Redaksiyon: Ekin Can Genç