Kapitalizm Şirketleri Koruyan Bir Sistem Midir?
Serbest piyasaları desteklemekle şirketlerden yana olmak aynı şey midir? Gerçek bir serbest piyasada kurtarma paketlerinin ve bilumum devlet desteklerinin yeri var mıdır? Serbest piyasa kimin yararınadır? Amerika’lı profesör Steve Horwitz anlatıyor.
KAPİTALİZM, ŞİRKETLERİ KORUYAN BİR SİSTEM MİDİR?
Sık sık söylerler, “General Motors’un yararına olan şey , Amerika’nın da yararınadır”.
Peki bu gerçekten doğru mu? Özellikle General Motors ve benzeri diğer şirketlere kurtarma paketleriyle yardım ettiğimiz şu günlerde bu soru daha da önem kazanıyor.
Ekonomi politikaları belirli şirketleri kurtarma kaygısı göz etmeli midir?
Yoksa bu politikalar, biz tüketicilere daha iyi hizmet için, gerçek bir rekabet ortamı yaratma kaygısı mı gütmelidir?
Gerçek bir serbest piyasada şirketler kendi kaderlerini kendileri belirlerler. Zor kullanmamak ve hile yapmamak kaydıyla; ne üreteceklerine kendileri karar verirler.
Şirketler yeni fikirler üretir, hep daha iyisini, rekabet halinde piyasaya sürerler. Neticede, kazanç sağlamak isteyen şirketler tüketicinin istediği ürünleri tedarik etmek zorundadır. İşte bu şekilde bir değer üretirler.
Mesela Android telefonların Iphone ile rekabetini düşünün…
Ya da Google Plus‘ın, Facebook ile rekabetini…
İşte bütün bu rekabet, ürünlerin kalitesini artırıp, fiyatlarını düşürecektir.
Bir serbest piyasada; kar sadece, daha iyisini üretmek için şirketleri teşvik etmekle kalmaz.
Azalan karlar, firmalara en iyisini nasıl üreteceklerine, onları üretmek için neleri kullanmaları gerektiğine ve müşterilerin tam olarak ne istediğine dair bir sorgulama yapmalarını sağlar.
Kar etme potansiyeli olan şirketler, elindeki girdiyi tüketicinin daha fazla değer vereceği surette bir çıktıya dönüştürerek değer üretir.
Serbest piyasada para kaybeden şirketler gayet tabi kaybederler zira bu şirketler ellerindeki kaynakları daha değerli bir ürün haline getirmek şöyle dursun, bu kaynakları bir nevi ziyan etmektedirler. Para kaybetmelerinin sebebi de budur.
Gerçek bir serbest piyasa, en nihayetinde, değer üretmek demektir; dolayısıyla, özgür piyasaları savunanlar, şirketleri tekel haline getiren kurtarma paketleri ve hertürlü devlet desteğini reddederler.
Devletler bazı şirketleri kurtarabilir fakat bu aynı zamanda onları verimsiz üretimlerine devam etmeye teşvik eder ve hatalarını sorgulamalarını engellenmiş olur.
Regülasyonları serbest piyasa ekonomisinden daha çok destekleyenler nihayetinde tekelcidirler.
Neden peki? Sıkça görülmüştür ki, şirketler, çoğu zaman, regülasyonları, rekabetten kurtulmak için desteklerler.
Mesela Wallmart, bir kaç yıl önce, asgari ücretin yükseltilmesi destekleyerek karşımıza çıkmıştı.
Böyle bir şeyi neden istemişti?
Bir sebebi; zaten Walmart, işçilerine rekabet ettikleri firmaların ödediğinden daha fazla ücret ödüyordu. Hükümet asgari ücreti yükseltince diğer firmaların giderleri arttı, sonuç olarak bu regülasyondan Walmart kazandı.
Bunun yanında firmalar, regülasyonlardan faydalanmak için politikacıları etkilemeye ve regülasyonların kendi faydalarına göre düzenlenmesi için uğraşırlar.
Regülasyonlar genelde sadece belli şirketlerin çıkarına olduğu için, aslında regülasyonları destekleyen kişiler şirket yanlısı kişilerdir.
Serbest piyasaları desteklemekle şirket yanlısı olmak aynı şey değildir; serbest piyasacılar en nihayetinde insan ve toplum yanlısıdır, çünkü biz en yenisine en ucuz haliyle ancak serbest piyasa ekonomisi sayesinde ulaşabiliriz.
Serbest piyasadan yana olanlar, şirketleri kurtaran paketlere ve devlet desteklerine karşıdırlar. General Motors’un yararına olan şey ille de Amerika’nın yararına değildir. Amerika’nın yararına olan tek şey, serbest ve dürüst rekabettir. Ancak bu şekilde biz daha iyi mallara, gittikçe ucuzlayan fiyatlar sayesinde daha kolay ulaşabiliyoruz.
Kaynak: LearnLiberty.org
Çeviri: Batuhan Durmuş
Seslendirme: Semih Bedir