Dr. Stephen Davies liberteryenizmi anlatıyor.
Liberteryen olmak ne demektir?
Liberteryen olmak ne demektir? Öncelikle şunu belirtmeliyim ki liberteryen olmak temelli bir ahlaki bağlılığa girmeyi içermez. Liberteryenizm, özünde siyasi bir doktrindir. İnsanoğlunun doğasıyla, toplumun doğasıyla ve insanın en elverişli şekilde yaşayabileceği ortamı yaratmakla alakalı bir doktrindir.
Liberteryenler hayattaki en önemli şeyin insanın gelişimi, refahı ve –isterseniz- mutluluğu olduğuna inanırlar. Ayrıca insanların otonom, kendi kendilerini tanımlayan ve ‘tercih edebilen bireyler’ olduğunu savunurlar. Onlara göre en geniş ve insanın gelişimine en çok katkı yapacak olan toplum, gücün ve devletin rolünün en azda tutulduğu, minimize edildiği toplumdur.
Yine de buradan belli bir ahlak kodunu ya da benzer bir şeyi savunmalarının gerektiğini çıkartmamalıyız. Bir kişinin geleneksel Katolik inanca sahip olup bir diğerinin ateist olup, ikisinin de bizim tanımladığımız şekilde liberteryen olması pekala mümkündür. Peki belli bazı siyasi konularda durum nedir? Tutarlı bir liberteryen olmak için bir takım önemli sorularda ve politik meselelerde alınması gereken keskin pozisyonlar var mıdır? Biraz var tabi ki.
Mesela belli ki serbest piyasayı, serbest ticareti, insanların seyahat hürriyetini, ifade hürriyetini, anayasal ve sınırlı devleti savunmalısınız. Cebri vesayetçiliğe ve benzeri şeylere ise karşı çıkmalısınız. Buna karşın bir çok siyasi mesele vardır ki tutarlı ve prensipli bir liberteryen olarak durmanız gereken yer çok da net değildir.
Dış politikada mesela, bir çok liberteryen müdahaleci olmayan dış politika görüşünün tutarlı liberteryen pozisyon olduğunu savunurlar. Halbuki gerçekte hem liberteryen olup hem de daha müdahaleci bir dış politikayı savunmak pek ala mümkündür. Benim görüşüm bu yönde değil, ancak bu görüşe sahip kişilerin otomatikman liberteryen olmadıklarını iddia edemeyiz. Bir diğer husus da kürtaj. Kürtaj hakkına karşı kişilerinde bu hakka taraftar olanların da tutarlı ve samimi liberteryenler olabileceklerine inanıyorum.
Liberteryenlerin bir çok siyasi meselede birbirlerine karşıt görüş sahibi olabilmeleri, liberteryenizmin bir kült veya sıkı bir disiplin olmadığının, bilakis belli temel kabul ve görüşlerde birleşen insanların başka konularda değişik pozisyonlarda bulunabileceği çeşitlilik arzeden kompleks bir felsefe olduğunun göstergesidir.
Liberteryenizmin, siyaseti etkilemekten aciz bir tür alakasız itikat olduğu yönündeki eleştirilere verilebilecek iki cevap vardır.
Birincisi, ekonomistlerin yaptıkları gibi, tek başına bir oy veren olarak zaten siyasi süreci etkilemekten aciz olduğumuzdur. Vereceğiniz oyun süreç üzerinde bir etkisinin olması, kararı etkilemesi her halükarda küçük bir ihtimaldir. Sizin lotoyu kazanma şansınız muhtemelen daha yüksektir. Bu durumda, yapmanız gereken basitçe inandığınız gibi var olmanız ve inandığınıza oy vermenizdir.
Bir diğer husus da şu: marjinalize edilmiş veya sadece küçük bir toplulukça kabul edilmiş siyasi pozisyonlar öyle kalmaya mahkum değillerdir. Tarih bize göstermiştir ki küçük ama kararlı ve organize toplulukların siyasi süreç ve siyasi müzakerelerde sayılarından bağımsız şekilde etkili olabilmektedirler. Buna dair çok, bir çok örnek vardır. Bu görüş bence liberteryenseniz veya başka popüler olmayan bir gruba aitseniz tutunmanız gereken görüştür.
Kaynak: LearnLiberty.org
Çeviren: Kubilay Atlay
Seslendirme: Semih Bedir
