Altın Standardı Sistemi Nedir?

Konuyla ilgili daha detaylı araştırma ve okuma yapmak isteyenler, aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;

Professor White compiled his data on the comparative inflation rates under gold and under fiat using this website.

He calculated the annualized growth rates in the CPI between periods of change in monetary policy:

– 1792-1862 (on the gold coin standard; 70 yrs): 0.07%

– 1862-1879 (off the gold standard; 17 yrs.): -0.05%

– 1879-1933 (on the gold coin standard; 54 yrs.): 0.54%

– 1933-1971 (on the gold-exchange standard; 38 yrs.): 3.04%

– 1971-2011 (off the gold standard; 40 yrs.): 4.38%

He found that the average annual inflation rate in Gold Standard years is 0.27%. Average inflation rate off the Gold Standard is 3.06%.

Learn More

Lawrence H. White, “Is the Gold Standard Still the Gold Standard Among Monetary Systems?” [policy paper]:  Professor White addresses some leading criticisms of the gold standard relating to the costs of gold, the costs of transition, the dangers of speculation, and the need for a lender of last resort

“Gold Standard”[encyclopedia entry]: The Concise Encyclopedia of Economics provides a thorough and accessible understanding of the gold standard

Milton Friedman on the Gold Standard (video): Renowned economist Milton Friedman connects abandonment of the gold standard with the Great Depression and inflation

What Is a Gold Standard? (video):  MoneyWeek’s Tim Bennett explains in simple terms how a gold standard works, why the last one was abandoned and asks whether we should return to one today

Paper Bugs, or Stupid Arguments Against Gold [article]: George Selgin fiercely rebuts a NY Times Columnist who argues against the gold standard

A New Golden Age? [article]: Reason magazine interviews a gold moderate who argues that fiat money should be pegged to a gold standard

The Gold Bug Variations [article]: Paul Krugman argues against the gold standard and those who support it in this Slate article

Altın Standardı Sistemi Nedir?

Birleşik Devletler, altın standardını neden terk etti? Çünkü altın standardı, hükümetlerin faaliyet alanını kısıtlamaktaydı.

Öğrencilerimden altın standardına ilişkin pek çok soru alıyorum. Örneğin, “altın standardı ne demektir?”, “Neden artık altın standardı sistemine sahip değiliz?” gibi…

İşe, altın standardının ne olduğunu açıklamakla başlayacağım. Altın standardı sisteminde, para, belli bir miktar altına tekabül eder..5 gram gibi, 10 gram gibi…Birinci Dünya Savaşı’ndan evvel, uluslararası altın standardı sistemi işlerken, Amerikan doları bir ons altının yirmide birinden daha düşük bir meblağa karşılık geliyordu. Daha açık olmak gerekirse, altının bir onsu 20.67 dolardı.

Gümüş standardı da benzer bir geçmişe sahiptir. İngiliz para birimi olan sterlinin özgün anlamı ve karşılığı, 1 poundluk som gümüştür. Altın standardı, ille de devletin, altın sikkelerin basımı işine girmesini veya devletçe basılan ve altına dönüştürülebilir bir para birimine sahip olmamızı falan gerektirmez. Tarihe bakarsak, özel sektör tarafından basılan altın sikkeleri ve buna paralel bankacılık, güvenilir bir şekilde iş görmüşlerdir.

Bankacılık sistemi sayesinde, altın standardı, insanların yanlarında çantalar dolusu altın sikke taşımalarını gerektirmez. Ancak elinizdeki 20 dolarlık tahsil belgesini ibraz ettiğinizde veya çeki bozdurmak istediğinizde, bankanın size 20 dolarlık altın sikke temin etmesini zorunlu kılar. Bankaların piyasaya sürdükleri paranın karşılığı olan altını isteyene istediği an sunmak mecburiyetinde olmaları, bankaların tedarik ettikleri paranın değerinin korunmasını garanti eder. Bunun aksine, paranın altın veya başkaca bir değerli maden tarafından desteklenmediği bugünkü ‘itibari para sistemi’nde, bir değer garantisi yoktur. Herhangi bir bankaya, Amerikan Merkez Bankası’nın bastığı 20 dolarlık parayı götürdüğünüzde, talep edebileceğiniz yegane şey, yine merkez bankasının piyasaya sürdüğü daha başka paralardır. ‘İtibari para sistemi’yle olan deneyimler, dünyanın pek çok ülkesini, az veya çok şiddetli bir enflasyonlara sürüklemiştir.

Birleşik Devletler altın standardını neden terk etti? Bunun esas nedeni, altın standardı sisteminin hükümetlerin faaliyet alanını kısıtlamasıydı. Hükümet, para arzının, altınla sınırlanmamasının daha iyi olacağına hükmetti. Birleşik Devletler, altın standardını iki büyük adımda terk etti. Bu adımlardan birincisi, Franklin Roosevelt’in başkanlığındaki hükümetin, ABD Merkez Bankası tarafından basılan paraların, altına çevrilmesi mecburiyetinin ortadan kaldırılmasıydı.

Özel bankacılık sistemi ve altın sikke kullanımı, fiili olarak yasak edilmişti. Bireyler ve bankalar, ellerindeki altın sikke ve külçelerini ABD Merkez Bankası’na teslim etmeye zorlandılar. 60’ların sonu ve yetmişlerin başında, ABD merkez bankası, artan bir hızla ve hacimde para basmaya başladı. Doların düşmekte olan satın alma gücü, diğer ülkelerin merkez bankalarının ellerindeki doları altına dönüştürmeye dönük taleplerini tetikledi. Amerikan hükümetinin altın stoğu eridi. Bunun üzerine Nixon, dolar basmaya bir son vermek yerine, doların altına dönüştürülebilirliğine tümüyle son verme kararı aldı. Sonrasında para basımı büyük bir hız kazandı, öyle ki 1980 yılı civarında çift haneli enflasyonla tanıştık. Altın standardı sisteminde enflasyon oranı, asla çift haneli olmamıştı ve genellikle yüzde 0 ila 1 düzeyinde seyretmekteydi.

Altın ve gümüş standardı sistemlerine yöneltilen yaygın bir itiraz, bu sistemlerin arz ve talep şoklarına karşı savunmasız olduğu, bunun da metalik paranın satın alım gücünü kararsız kılacağıdır. Lakin tarihsel olarak bakıldığında, bunun bir sorun olduğu pek de söylenemez. Örneğin, 1849 yılının Chicago’sunda yaşanan altına hücum hadisesinin yol açtığı arz şoku, 8 yıl boyunca her yıl için yüzde 1.5’tan daha düşük bir enflasyona yol açmıştı. Fiyatlar düzeyi zamanla dengeye kavuştu ve küresel üretim hacmi altın stoğundan daha hızlı büyüdüğü için, zamanla tedrici olarak düştü. Şu anki mevcut itibari para sisteminde, paranın ne miktarda arz edileceği kararı, Federal Açık Piyasa Komitesi tarafından verilmektedir. Bu sistemde, piyasaya haddinden fazla para sürülmesine mani olacak, kendi kendini düzelten bir piyasa mekanizması bulunmamaktadır. Doların kaderi, bir avuç atanmış bürokrat tarafından belirlenmektedir.

Karşı karşıya olduğumuz pratik soru, hangi sistem altında para hacmi ve paranın satın alma gücünün daha stabil olduğudur. Diğer bir deyişle, hangi sistem enflasyonu kontrol etmek hususunda daha hünerlidir? Sorumuzun yanıtı, tarihi kayıtlar veri alındığında, açıktır. Stabil, düşük bir düzeyde enflasyon yaratan altın ve gümüş standardı sistemleri, itibari para rejimine göre, çarpıcı biçimde daha başarılıdır.

http://learnliberty.org/videos/what-gold-standard

Kaynak: LearnLiberty.org
Konuşmacı: Prof. Lawrence White / George Mason University
Çeviri: Halit Yerlikhan