• Ana Sayfa
  • »
  • Videolar
  • »
  • Davranışsal İktisat IV: Birileri Sizi Bir Karar Almanız Yönünde Dürtmeli Mi (Nudge)?
286 video

Konu hakkında daha derinlemesine bilgi sahibi olmak isteyenler aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;

Behavioral Economics (playlist): Heuristics, cognitive biases, public choice– oh my! Watch the entire series to learn more about behavioral economics at http://hayekandchill.com/economics/

Economics Made Easy (playlist): Want to learn more about how the economy works? Check out our playlist for videos on immigration, the minimum wage, and much more!

Predictably Irrational (book): From drinking coffee to losing weight, from buying a car to choosing a romantic partner, we consistently overpay, underestimate, and procrastinate. Yet these misguided behaviors are neither random nor senseless. They’re systematic and predictable—making us predictably irrational.

Nudge: Improving Decisions About Health, Wealth, and Happiness (book): Richard H. Thaler and Cass R. Sunstein’s seminal work on creating policies designed to alter the behavior of individuals to their benefit while still maintaining an element of choice.

“Libertarian” Paternalism? (podcast): Bill Glod of the Institute for Humane Studies critiques concepts such as “Nudge” and other forms of so-called libertarian paternalism.nışsal

Davranışsal İktisat IV: Birileri Sizi Bir Karar Almanız Yönünde Dürtmeli Mi (Nudge)?

Serbest piyasa ekonomistleri, insanların kendi kararlarını kendi vermelerine izin verilmesi gerektiğini söylemektedirler. Kişi, kendi durumu ve arzularını sadece kendi bilebileceği için, kendisi için en iyinin ne olduğunu da kendisi bilir.

Ama karar vermek için hem uzmanlığa ihtiyaç duyulduğu hem de uzmanlığa sahip insanların çoğunun aynı doğrultuda karar verdiği bir durum olsaydı ne olurdu?

Örneğin, işvereninizin size maaşınızı olduğu gibi tutma ya da emeklilik fonuna %5 koymanız halinde işvereninizin de ek %5 destek seçeneği sunduğunu varsayalım. Çoğunluğun da tercih edeceği gibi, bu durumda emeklilik fonu daha iyi bir seçenektir. Eğer tüm çalışanlar bu konuda gerekli bilgiye sahip olsalardı, çoğu kişi emeklilik fonunu seçerdi.

Fakat çok az çalışan iyi bir seçim yapmak için gerekli bilgiye sahiptir. Hiçbir zorlamaya başvurmadan, insanları doğru seçim yapmaya yönlendirmenin bir yolu var mıdır? Cevap, ekonomistlerin deyişiyle “dürtmek”tir (nudging). Bizler varsayılan seçeneğini ayarlayarak, işçileri doğru seçeneğe yönlendirebiliriz.

İşçi, emeklilik planı için 2 seçenekle karşı karşıyadır. Emeklilik planına ya katılmayı ya da katılmamayı seçecektir. Ama gizlenmiş üçüncü bir seçenek daha var: işçi hiçbir şekilde tercihte bulunmamayı seçebilir. Hiçbir şey yapmamak da bir tercihtir. Peki hiçbir şey yapmamayı tercih ettiğinde ne olur?

Yürürlükteki yasaya göre, eğer işçi tercih yapmamayı seçerse, emeklilik planına dahil edilemez. Diğer bir deyişle, katılmama seçeneği varsayılan seçenektir. Seçim yapmamak katılmamakla aynıdır. Tanım gereği, varsayılan seçenek her zaman vardır ve bu, kişi hiçbir şey yapmadığında meydana gelir.

Dürtmenin ardındaki düşünce şudur: Varsayılan seçenek zaten mevcut olduğuna göre, neden en iyi seçeneği varsayılan seçenek olarak belirlemeyelim?

Katılım için varsayılan seçenek değiştirildiğinde işçi, özellikle diğer seçeneği seçmezse, otomatik olarak emeklilik planına dahil edilecektir. Çoğu insanın doğru seçimi yapmada gerekli bilgiye sahip olduğu zaman yapacağı tercihi, dürtmek, varsayılan olarak atayacaktır. Dürtmek, insanlara mantıklı tercihler yaptırmak için harika bir yol gibi gözükse de kusursuz değildir. Dürtmeyi uygulayanlar, insanları yanlış da yönlendirebilirler.

Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde, hükümet güvenilir ve etkili olduğunun onayını verene kadar tıbbi ilaçların yasaklı olması varsayılan seçenektir. Tedavisi olmayan öldürücü bir hastalığa sahip biri için, deneysel ilaçlar, kesin ölüme karşı yaşama olasılığı anlamına gelebilir.

Fakat deneysel ilaçların güvenli veya etkili olduğu kanıtlanmamıştır. Bu yüzden onların kullanımı büyük oranda yasaklanmıştır. Ölümcül hastalıklar için bu tür bir dürtme (nudging) yanlıştır. Ölmekte olan bir hastaya, ilaçların öldürme ihtimali olduğu için ilaçları yasaklamak mantıklı değildir. Varsayılan dürtmek, tam tersi olmalıdır.

Devlet zararlı olduklarını gösteremedikçe, en azından ölümcül hastalığı olanlar için deneysel ilaçlara izin verilmelidir.

İnsanın karşılaştığı her seçim varsayılan seçenekle beraber gelir. Varsayılan seçenekleri aynı durumdaki çoğu insanın tercih edeceği seçenek olarak ayarladığımızda, insanlara rasyonel seçim yapmalarında yardımcı olabiliriz.

Yanlış yapıldığında, dürtme insanları rasyonel olmayan kararlar vermeye yönlendirir. Fakat doğru uygulandığında, dürtme, ekonomi dediğimiz harikulade maceranın üyeleri olarak yapmak zorunda olduğumuz karmaşık tercihlerde birbirimize yardımcı olabilmemizin bir yoludur.

Kaynak: LearnLiberty.org
Konuşmacılar: ErikaGrace Davies, Antony Davies
Çeviri: Ezgi Yıldırım
Redaksiyon: Seçkin Sosyal

Önceki
Çocuklarımıza Karşı Aşırı Korumacı Yaklaşımı Bırakalım
25.10.2017
Sonraki
İlkokul Öğrencisinden Daha Akıllıca Geri-Dönüşüm Yapın
25.10.2017