Konu hakkında daha derinlemesine bilgi sahibi olmak isteyenler aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;
What Caused The Economic Boom of Wealth? (video): Deirdre McCloskey explains how innovation and the rise of economic liberty caused the economic boom in wealth.
World Poverty: Can We End Poverty Overnight? (video): Matt Zwolinski explains why we should focus on wealth creation to alleviate poverty instead of redistribution
Adam Smith: The Invisible Hand (video): James Otteson explains Adam Smith’s theories about why some countries are wealthy and others are not
Zenginlik Nedir?
Bir zamanlar duyduğum, en sevdiğim ekonomist tarafından söylenmiş bir şeyle başlamak istiyorum. Adı Russ Roberts. Demiş ki: “İnsanlık tarihinde gelmiş geçmiş en zengin toplum içinde yaşamamıza rağmen, çocuklarımıza nasıl en zengin toplum olduğumuzdan hiç bahsetmememiz ne kadar garip.” İki konuda da haklı: İnanılmaz derecede zenginiz ve ilginç bir şekilde zenginlik yaratmak için neler yapılması gerektiği üzerine çok az düşünüyoruz. Bu kitabın alakalı olduğu konu bu: Zenginlik yaratmanın doğası ile ilgili sessizliği kırmak için sarf edilen küçük bir çaba. Peki ama zenginlik nedir? Ve yaşamlarımızda ne gibi bir değişikliğe sebep olur?
Zenginliği anlamanın en iyi yolu seçimler hakkında düşünmektir. Verdiğiniz her karar şu soruyu akla getirir: Yaşamak için sahip olduğunuz zamanı ne için kullanacaksınız? Yaşarken geçirdiğiniz zaman tüm sahip olduğunuz şeydir ve o ya da bu şekilde zamanınızı bir şeyler için harcarsınız. Sahip olduğunuz zamanı, olduğu üzere, muazzam bir fırsat ve sorumluluk olarak düşünün. Aslında şu anda hayatın anlamı hakkında konuşuyoruz; o yüzden zenginlik yaratmanın felsefesi ve ekonomisi konularından epeyce uzaklaştık gibi görünebilir. Oysa hiç de uzaklaşmadık. Aslına bakarsanız, bu konuların en can alıcı noktasındayız.
İşte nedeni: “Hayatın anlamı nedir?” diye sormak, aynı zamanda “Sahip olduğum zamanı nasıl iyi kullanabilirim?” diye sormak demektir. Tabii önce bu soruyu sormalı, soruya cevap verdikten sonra da harekete geçmelisiniz. Bir başka deyişle, kendinize “Zamanımı ne şekilde kullanacağımı nasıl seçebilirim?” diye sormalısınız. Zenginlik yaratmak tamamen hayatın anlamıyla ilgilidir; çünkü zenginlik size bu dünyada zamanınızı kullanma fırsatı verir. Zenginlik yaratmanın birinci değil, ikinci soru ile ilgili olduğunu görmek önemlidir. Zenginlik hayatın anlamı değildir. Zenginlik hayatınıza anlam katmak için fırsatlar oluşturmakla ilgilidir.
Politik ekonomi zenginlik yaratmakla, dolayısıyla ikinci soru ile ilgilidir. Fakat bu ilk sorunun daha az önemli olduğu anlamına gelmez. Aslına bakarsanız var olan en önemli sorudur. Tam da bu soru çok önemli olduğu için, kendimize herhangi birinin bu soruyu sorabilecek, muazzam ayrıcalıklı o seviyeye nasıl ulaştığını sormamız gerek. İşte zenginlik yaratmak bunun içindir. İyi yaşamak, zamanınızı iyi kullanmak demektir. Zenginliğe sahip olmak ise, kendinize ait, kullanabileceğiniz bir zamana sahip olmanız demektir. Daha açık olmak gerekirse zenginlik, bir anlamda, yeterli zamana sahip olmak demektir. Bu illa ki mümkün olduğu kadar uzun yaşamak anlamına değil; çocuklarınızın büyüdüğünü görmek, kariyer hedefine ulaşmak ya da partnerinizle yaşlanmak gibi amaçlarınızı gerçekleştirebildiğiniz, tamamlanmış bir yaşam için yeterli zamana sahip olmak anlamına gelir.
Hayata, uğruna yaşayacak şeyler bularak ve onlar için yaşayarak anlam kazandırırız. Hayatlarımızın devam etme nedeni ve aynı zamanda bazen hayatımızın eksik kaldığını söylememizin sebebi budur. Yaşamayı tamamlamadan ölmek zorunda olmadıklarında, insanlar zenginliğe sahip demektir. Bir başka açıdan da zenginlik, sahip olduğunuz zamanda yapacak daha iyi şeyleriniz olması demektir. Kimse hayatın sorumluluklarından tamamen kaçamaz. Bir sonraki güne ulaşmak için herkesin yapması gereken belli başlı şeyler vardır. Fakat yapmak zorunda olduklarımızdan daha iyi bir şeye sahip olmak, kıtlık yerine refahı koymak demektir. İşte ailenizle zaman geçirmek, seyahat etmek ya da güzel bir şey yaratmak gibi bir sonraki günümüze anlam veren şeylere böyle ulaşabiliriz.
İnsanlar, hayatlarını adadıkları şeylere daha fazla zaman ayırabildiklerinde daha zengin demektir. Ne için yaşayacakları konusunda yanlış kararlar verebildiklerinden, tabii ki insanlar iyi yaşamaksızın da zengin olabilirler. Zenginlik kendi kendini faydaya dönüştürmez, dolayısıyla birisine iyi yaşaması için garanti vermez; fakat denemek için gerçek bir şans sunar. Adalet, herkesin zenginliğe sahip olabilmesi ve güzel bir hayat yaşaması için şans yaratmak ile ilgilidir. O zaman, nasıl zenginlik yaratırız ve zenginliği nasıl yaygınlaştırabiliriz? Zenginlik yaratmanın felsefesi ve ekonomisinin ortaya çıkarıyor olduğu şey işte budur.
Kaynak: Learn Liberty
Konuşmacı: Dan Russel, University of Arizona
Çeviri: Emre Can Karataş
Redaksiyon: Oğuz Yılmaz