Konu hakkında daha derinlemesine bilgi sahibi olmak isteyenler aşağıdaki bağlantıyı takip edebilirler;
- Cato Unbound debate on Minimum Income (Blog): Matt Zwolinski argues that a basic income guarantee (BIG) could very easily do better than our current welfare state by many different criteria. It would be far more efficient. It would be less subject to rent-seeking. It would be easily accessible by the poor, and its benefits would flow to them rather than to the middle class.
VATANDAŞLIK GELİRİ SİSTEMİNİN AVANTAJLARI
ABD hükümeti, 120’den fazla refah programı için her yıl 600 milyar doları aşan sosyal yardım harcaması yapıyor.
Eyalet ve bölge bazında yapılan harcamaları da kattığımızda, ABD’deki toplam sosyal yardım harcamaları yılda trilyon dolarları buluyor. Bu, ülkedeki her bir yoksul vatandaş için yılda 20.000 dolar harcanacağı anlamına geliyor. Kulağa şahane geliyor değil mi?
Ama maalesef bu devasa harcamalar yoksulluk sorununu çözemediği gibi durumu bazen daha da kötüleştiriyor. O zaman radikal bir fikir önerelim. Neden mevcut sistemi bir kenara bırakmıyoruz? Devletin planladığı 120 refah programının yaratacağı bürokrasiyi devreden çıkarıp, harcanan bu parayı neden doğrudan yardım etmeye çalıştığımız insanlara vermeyelim? Tam da bu amacı yerine getirecek olan ve son zamanlarda çok dikkat çeken bir politika var: Vatandaşlık Geliri Sistemi; her vatandaşın temel ihtiyaçlarını karşılamasını garanti altına alacaktır. Para; alıcıların çalışıp çalışmadığı, veya çalışmak isteyip istemediği gözetilmeksizin verilecektir. İşte bu fikir kulağa çok çılgınca geliyor.
İlginç olan yanı ise bu fikir sadece sosyal demokrat politikacıların değil, bazı muhafazakar ve liberteryenlerin de ilgisini çekmeyi başardı. Vatandaşlık Gelir Garantisi, “devlet baba” yaklaşımından daha uzak, daha az bürokratik ve günümüz sosyal yardım sisteminden daha adil olacaktır. İşte size bunun için üç neden:
Öncelikle, Vatandaşlık Geliri basit bir sistemdir. Herkes aynı tutarı alırsa, bahsettiğimiz 120 refah programına ve karmaşık bir bürokrasiye gerek kalmayacaktır. Ayrıca sistem, ihtiyaç sahipleri için de daha kolay bir hale gelecektir. Şu anda ihtiyaç sahiplerinin hangi yardımları alabileceğini tespit etmek bile çok zor. Bu yardımları almak için bir sürü form doldurmak, farklı ofisler arasında gidip gelmek gerekiyor. Vatandaşlık Geliri sisteminde insanların yapması gereken tek şey, verilen çeki bozdurmak olacak.
İkincisi, Vatandaşlık Geliri insanlara daha fazla özgürlük sağlar. Mevcut sistemimizde devlet, örneğin konut kuponları veya ücretsiz yemek fişleri vermektedir. Devlet bir şeye ihtiyacınız olduğunu düşünür ve sizi de bu alana yönlendirir. Peki ya sizin gerçekten ihtiyacınız olan bambaşka bir şey ise? Veya gelecekteki tüketimlerinizi düşünebilir, verilen yardımları saklamak isteyebilirsiniz ama yemek fişlerinizi bankada biriktiremezsiniz. Ancak nakit parayı biriktirebilirsiniz ve neye ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız ona harcarsınız. Vatandaşlık Geliri Sistemi, insanlara tercih hakkı tanır; bu sayede herkes kendi hayatı hakkında kendi kararlarını verebilir.
Üçüncüsü, Vatandaşlık Geliri sistemi herkese eşit muamele eder. Mevcut sistemimiz bazı insanlara yardım ederken, diğerlerini es geçer. Çünkü insanların yardım edilmeye uygun olup olmadıklarını anlamak için çok fazla kaynak harcıyor, özel hayatlarına fazlaca burnumuzu sokuyoruz. Şu anki sistem, bazı çıkar grupları tarafından istismar edilmeye müsait. Bu gruplar, hazzetmedikleri insanların haklarını yine bu sistemi kullanarak gasp edebiliyorlar.
Herkese eşit davranılmasını sağlayacak basit bir kural, sadece daha adil olmakla kalmaz, aynı zamanda daha çok istikrar sağlar. Vatandaşlık Geliri Sistemi’nin destekçileri bazı konularda anlaşmazlık içindedir. Bu sistem altında ne kadar para verilmesi gerekecektir? Vatandaşlık Geliri şu anki sosyal yardım sistemine ek olarak mı verilmelidir, yoksa onun tamamen yerine mi geçmelidir? Ancak hepsinin uzlaştığı nokta, bu önerinin mevcut yardım politikalarına göre oldukça ileride bir sistem olacağı. Belki hayal edebileceğiniz en iyi sistem değil ama gerçekçi ve pratiğe uygun bir alternatif. Siz ne düşünüyorsunuz? Düşüncelerinizi ve yorumlarınızı aşağıda belirtin.
Kaynak: Learnliberty.org
Konuşmacı: Prof. Matt Zwolinski / University of San Diego
Çeviri: Işık Cemre Güngör
Redaksiyon: Ahmet Altundal
