Konu hakkında daha detaylı okuma ve araştırma yapmak isteyenler, aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;
Professor Carden’s Data Sources
Cowen, Tyler and Alex Tabarrok, Modern Principles of Economics, 2nd ed.
Learn More Beginner Resources
www.opec.org [website]: This website has useful data, commentary, and press about OPEC
A Brief History of OPEC [article]: TIME Magazine’s primer on the history of OPEC
“OPEC” [Wikipedia entry]: A beginner’s guide to the history, economics, and controversy surrounding the Middle-Eastern oil cartel
“1973 Oil Crisis” [Wikipedia entry]: A guide to the infamous Yom Kippur War oil embargo and its economic and political effects
How Oil Prices Affect the Economy (video): A brief explanation of how our dependence on oil dictates the ups and downs of the economy
Learn More Advanced Resources
“Opec” [encyclopedia entry]: The Concise Encyclopedia of Economics explains OPEC
Oil Prices [article]: Robert P. Murphy uncovers the mystery behind volatile oil prices and prognosticates the future of the world oil industry
If Oil Industry Profits Are Up, Why Aren’t Prices Down? (video): Jim Lehrer interviews Chevron’s Vice Chairman Peter Robertson about the price of oil and profits in the oil industry
Savaş, OPEC ve Benzin Fiyatlarının Kısa Tarihi
Benzin fiyatlarında yaşanan hareketlilikler nasıl açıklanabilir? Tyler Cowen ve Alex Tabarrok bunu “Ekonominin Modern Prensipleri” adındaki ders kitaplarında açıklamışlar. 20. yüzyılda toplam talep artmıştır. Bu durum toplam fiyatlar üzerinde yukarı yönlü bir baskı oluşturmuştur. Aynı zamanda, keşfedilen yeni kaynaklarla beraber daha yeni ve daha ucuz üretim metodları sayesinde petrol arzı daha da hızlı artmıştır.
Petrol, 1950’ler boyunca uluslararası siyasi bir mesele haline gelmiştir. Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı, yani OPEC, İran, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezuela tarafından 1960 yılında kurulmuştur. OPEC ülkeleri daha fazla petrol kaynağını kamulaştırdıkça ve yeni ülkeler OPEC’e katıldıkça, hileli anlaşmalar yapılması kolaylaşmış ve ülkeler petrol üretimlerini kısıtlayıp fiyatları arttırabilmiştir.
Bu durum 1973 yılında Yom Kippur Savaşı ile doruğa ulaşmıştır. Arap petrol ihracatçıları bir araya gelerek, İsrail’i destekleyen Batı ülkelerini cezalandırmak için petrol üretimini durdurmuş, bu da fiyatları patlatmıştır. 1970’lerin sonunda, 1979 İran Devrimi ve Irak’ın 1980 yılında İran’a saldırması ile ek sarsıntılar yaşanmıştır. Bu ek sarsıntılardan kısa bir süre sonra fiyatlar düşmüştür. Çünkü yüksek fiyatlar petrole olan yoğun talebi gözler önüne sermiştir. Bu nedenle, pazara girmek çekici hale gelmiş ve uzun dönemde İngiliz ve Norveçli üreticiler gibi yeni üreticiler pazara girmiştir.
1991 Körfez Savaşı sırasında fiyatlar tekrar artmıştır. Ancak Doğu Asya krizi petrole olan talebi düşürünce fiyatlar yine düşmüştür. Son olarak, Çin ve Hindistan gibi son 10 yılda aniden yükselen ekonomiler, Orta Doğu’nun siyasi istikrarsızlığı ile birleşince, petrole olan talep artmış, arz ise azalmıştır. Çin ve Hindistan gibi ülkelerde yaşanan ekonomik gelişmeler büyük olasılıkla petrol ve gaz fiyatları üzerine yükselen bir baskı kurmaya devam edecektir.
Bir gün petrolümüz kalmayacağı konusunda endişe etmeli miyiz? Ben öyle düşünmüyorum. Fiyatlar, karlar ve zararlar yönlendirici sinyallerdir. Bu durumda, petrol üretiminden doğan karlar bize “Yeni kaynaklar ve alternatifler bulun” diyen bir işarettir. İnsanlar oldukça zekidir ve her gün sorunlara yaratıcı ve özgün çözümler sunmaktadır. Eğer onları rahat bırakırsak, bu sorunu da çözeceklerdir.
Kaynak: LearnLiberty.org
Çeviri: Enes Özkan
Konuşmacı: Asst. Prof. Art Carden / Samford University
Redaksiyon: Murat Çokgezen
