Özellikle konu ekonomiyse, insanlardaki karamsal eğilim dikkat çekicidir. Dünyanın sürekli daha kötüye gittiğine inananlar, azımsanmayacak derecede fazla. Prof. Caplan bu konuyu ele alıyor ve durumu sorguluyor… Konu hakkında daha derinlemesine incelemeler yapmak isteyenler, aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;
1) Rise in life expectancy since 1900
3) Decline in poverty since 1991
4) Increase in wealth since 1998
5) American income growth since 2001
6) Desert Island Game (game, beginner): Can you learn something about trade and cooperation by being marooned on a desert island?
7) Trade Ruler (game, advanced): As the Supreme Ruler of an island, you want the country to prosper. By engaging in international trade, you can achieve this goal.
8) The Great Fact (book review) Donald Boudreaux reviews Deirdre McCloskey exploration of the causes of the increase in humans’ standard of living
9) 200 Years, 200 Countries, 4 Minutes (video) Hans Rosling portrays the tremendous economic growth the world has seen in the last two hundred years in a dynamic visualization
10) Why Does 1% of History Have 99% of the Wealth? (video) Dierdre McCloskey goes over the incredible explosion in planetary wealth over the last 200 years
11) Two Cheers for Capitalism? (essay) Peter T. Leeson shows the tremendous success of global capitalism in bringing more education, higher life expectancy, more democracy, and greater income
12) Make Work, Not Progress | Econ Chronicles (video) Bryan Caplan goes over another economic fallacy, what he calls the “make-work bias”
HER ŞEY İYİYE GİDİYOR, FAKAT KİMSE MEMNUN DEĞİL
Sürekli yaptığımız hatalardan birisi de, ekonominin problemlerini gözümüzde büyütmek ve gelişimi küçümsemektir. İnsanoğlu sorunları ve trajedileri çok fazla kafasına takar. Çözüm, başarı ve zaferlerin üzerinde çok durmaz. Ben buna ‘karamsar eğilim’ diyorum. Ekonomik bunalım, işsizlik, iflas, durgunluk…Milyon nüfuslu ülkemizde ve milyar nüfuslu dünyamızda ekonomi ile ilgili şikayetler asla bitmeyecektir.
Yine de genel görünüm, şaşırtıcı bir şekilde aydınlık. Görünümün en genel kısmı ile başlayalım: Dünya ile. 20. yüzyıldan önce insanlar oldukça fakirdi. 1900 yılında ortalama yaşam ömrü 50 yıl olan 1.5 milyar insan vardı. Ünlü ekonomi tarihçisi Angus Madison’ın tahminine göre ortalama biri, yılda 1000 dolardan az bir miktar kazanç elde ediyordu. 2012’de ise 7 milyar insan yılda 8000 dolar gelirle ortalama 70 yıl yaşıyor.
Dahası var. Bugün parayla satın alınabilen şeyler 1900’lü yıllarda imparator ve sanayicilerin başını döndürebilirdi. Bugün çantada keklik olarak gördüğümüz uçaklar, ilaçlar, cep telefonları ve internet, para karşılığı dahi satın alınamazdı. Çünkü o zamanlar yoktu.
Global ekonomi büyümesi son yıllarda azaldı. Ama genel manada ilerleme buna rağmen şaşırtıcıdır. Kişi başına düşen gelir önceki on yıllara kıyasla 1998-2008 arasında %33 arttı.
Sefalet içinde yaşayan insanların sayısı yarı yarıya azaldı. 1991’de %40’a, 2012’de ise %20’ye geriledi. Tabii, bu %20 de çok fazla. Ancak herkesin müreffeh olduğu, hayalini kurup hiç göremediği bir geleceğe doğru ilerliyoruz.
Pekala. Boş verin Amerikanın son yıllardaki ilerlemesini. Ya şimdiki durumu? Biraz can sıkıcı olduğu doğru. Reel gelir 2001-2011 arası nispeten %7 büyüdü.
Fakat bu bir durgunluk değil. Bir gerileme ise hiç değil. Ancak rüyamızda görebileceğimiz muhteşem ürünlere sahibiz. 2005’ten önce bu videoyu Youtube’da izleyemezdiniz çünkü Youtube diye bir şey yoktu. İnsanoğlu gelişebilmek için yüzyıllarca mücadele etti.
Bu muazzam çaba bize sadece durgunluk ve gerileme getirdiyse en iyisi umudumuzu kesip pes etmek. Ne mutlu ki, durum böyle değil. Ekonomik gelişme yüzyıldan fazla süredir şaşırtıcı şekilde hızlandı. Milyarlarca insanın hayat kalitesini artırmak için gösterdiği bu büyük gayret bütün dünyada meyvelerini veriyor. Ancak daha alacak çok yolumuz var.
Şükredecek çok şeyimiz var. Ancak geleceğe umutla bakmak için de çok fazla nedenimiz var.
Kaynak: Learnliberty.org
Konuşmacı: Prof. Dr. Bryan Caplan / George Mason University
Çeviri: Mehmet Dinç
Redaksiyon: Bünyamin Aydın
