EKONOMİK ÖZGÜRLÜKLER VE SOSYAL ÖZGÜRLÜKLER
Şöyle bir klişe var: Muhafazakarlar ekonomik özgürlüğün faydalarını kavramıştır ama sosyal özgürlükleri pek umursamaz. Sosyal demokratlar ise sosyal özgürlükleri benimserken, ekonomik özgürlüklerin yararlarını ya anlamaz ya da umursamaz. Gerçek şu ki, sosyal ve ekonomik özgürlükler arasında pek bir fark yok. Birini savunurken diğerinden ödün vermek büyük bir hata. Bir tercihte bulunurken hareket alanınız kısıtlanıyorsa, seçim özgürlüğüne sahip olmanın ne anlamı olabilir ki?
Diyelim ki bir yayıneviniz var. Her istediğiniz kitabı basmak istiyorsunuz. Ancak satabileceğiniz ve alabileceğiniz kitapların kısıtlandığı durumda istediğiniz kitabı basmanın ne anlamı olabilir ki? “İstediğinizi okuma özgürlüğü” güya var ama yayın hakkı, tanınmış kitaplarla sınırlı. Bilginin üretilmesi engelleniyorsa, haliyle bilgiyi arama hakkınız da elinizden alınmış olur.
Aynı şekilde, güya istediğimi yayınlama hakkım varken, bazı fikirleri yayınlamak idam sebebiyse, bu esasında yayın özgürlüğüne sahip olmadığım anlamına gelir. Yayıncılık sektörü açısından bakarsak, ekonomik özgürlüklerin özeti budur. Görüldüğü gibi ekonomik özgürlükler, okuma, düşünce, inanç gibi bireysel özgürlüklerimizle sıkı sıkıya bağlıdır.
İşte başka bir örnek. Farz edelim ki avukat olmak istiyorum, ancak yaşadığım toplumda kahverengi saçlı insanların avukat olması yasak. Bu durumda özgürlüğüm başkaları tarafından kısıtlanıyor ve yapmak istediğim işe engel olunuyor. Seçtiğim mesleği icra etme özgürlüğüm yoksa, “uzmanlık alanımı seçme hakkı”mın kağıt üzerinde olmasının da anlamı yoktur.
Ekonomik ilişkilerimiz, toplumsal tercihlerimizin vücut bulmuş halidir. Bu da demektir ki, istediğim alışverişi yapma özgürlüğüm yoksa, seçim özgürlüğümün anlamı kalmaz. Aynı şekilde istediğimizi yapamadığımız, düşündüğümüzü söyleyemediğimiz bir ortamda, tamamen özgür bir ekonomiye sahip olmamızın bir önemi yoktur . İşin özü şudur ki, bireysel özgürlüklerle ekonomik özgürlükler arasında hiçbir fark yok. Ekonomik özgürlükler, üzerine titrediğimiz seçim özgürlüğünün toplumsal ve fiziksel anlamda dışa vurumudur.
Kaynak: Learnliberty.org
Konuşmacı: Prof. Aeon Skoble / Bridgewater State University
Çeviri: Mehmet Dinç
Redaksiyon: Ahmet Altundal
