BÜYÜK BUHRAN VE NEW DEAL REJİMİ HAKKINDA ÜÇ EFSANE
Not: “New Deal”, ABD’de Büyük Buhran zamanı, özellikle Keynes’in fikir babalığını yaptığı ve krizden kurtulmak için devlet eliyle ve kamu harcamalarıyla tüketimin arttırılmasına dair çeşitli uygulamalar içeren ekonomik programa verilen addır.
Bizzat tanımı gereği, orduyu büyütmek, zenginlik sağlamaz. Savaşlar, zenginliği yaratmaz, yok eder.
Büyük Buhran’la ilgili popüler olan birçok efsane vardır. Birincisi, işsizliğin yükselmesine geçit veren ve ekonomik çöküşten sorumlu olan Herbert Hoover’ın etkisiz ve “bırakınız yapsınlar”a inanan bir başkan olduğudur. Aslında bu, gerçeğin tam tersidir. Hoover son derece müdahaleci bir başkandı. Ve Büyük Buhran’ın bu kadar derinleşmesinin nedeni de tam da bu yürüttüğü müdahaleci politikalardır; özellikle de varlık değerlerinin ve ücretlerin doğal dengesine ulaşmasını engellemesidir.
İkinci efsane, New Deal’in Amerikan kapitalizmini kurtardığı ve Büyük Buhran’ın sonunu getirdiğidir. Tarihçilerin geneli artık buna inanmamakta. Gerçek şu ki, ABD ile karşılaştırıldığında, Büyük Buhran, dünyanın büyük bölümünde çok daha erken ve hızlı bir şekilde sona erdi. İngiltere’de Büyük Buhran 1933 yılı itibarıyla bitmişti. Aslında daha 1931’de İngiltere’de hızlı bir şekilde ekonomik büyüme yaşanmaya başlamıştı. ABD’de ise Buhran on yıldan uzun sürdü ve daha da kötü bir hale geldi. Ve tarih 1937 olduğunda, Amerika’daki işsizlik 1932’deki kadar yükselmişti; buna ek olarak devlet devasa bir borç yükü meydana getirmişti.
Sıkça öne sürülen üçüncü efsane ise sonunda Buhran’ı bitiren ve ekonomiyi kurtaran gelişmenin İkinci Dünya Savaşı olduğudur. Bizzat tanımı gereği, orduyu büyütmek, zenginlik sağlamaz. Savaşlar, zenginliği yaratmaz, yok eder. Aslında Amerikan ekonomisi ile ilgili verilere baktığınızda ve savaşın etkilerini çıkardığınızda, -Robert Higgs gibi kimselerin de gösterdiği üzere- ulaşabileceğiniz sonuç şudur: Büyük Buhran, 1947 veya 1948’e kadar sona ermemiştir; savaş, ekonomideki durgunluğun üzerini örtmüştür.
Kaynak: Learnliberty.org
Konuşmacı: Dr. Steve Davies / Institute of Economic Affairs
Çeviri: Muhammed Alparslan Şamhal
Redaksiyon: Bünyamin Aydın
