Konu hakkında daha derinlemesine bilgi sahibi olmak isteyenler aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;
- Let’s tax the iPhone to save BlackBerry (blog post): Chris Koopman uses Blackberries to explain the problem with regulating Uber to help taxi drivers.
- How Cronyism is Hurting the Economy (video): Jason Brennan explains how we should address the problem of cronyism.
- Free Market Economics: Uber, Airbnb, & Feastly vs Government Regulation (video): Chris Koopman explains the benefits of the sharing economy and why we should be careful not overregulate it.
- Uber, drills, and why the decline of ownership is a good thing (article): Ryan Bourne explains why the growth of the sharing economy creates more wealth than one based primarily on ownership, drawing on Professor Munger’s insights on the work of economist Ronald Coase.
- “Bosses Don’t Wear Bunny Slippers” (article): If markets are so great, why are there firms? Professor Munger explains why transaction costs sometimes make bureaucratic organizations more efficient than markets.
- “Tomorrow 3.0” (article): The Neolithic and Industrial Revolutions created unprecedented economic expansion. Prof. Munger argues we have entered a third era: the Sharing Revolution.
İLERLEMEYİ NASIL SABOTE EDERSİNİZ?
Sabotaj kelimesi nereden geliyor biliyor musunuz? Bunun ilginç bir hikayesi var. 18. yüzyılda Sanayi Devrimi’nin ilk safhalarında yeni icatlar fabrikaların üretimini ciddi şekilde artırmıştı. Motor gücüne dayanan tezgahlar, kol gücüyle çalışan tezgahlardan 100 kat daha verimliydi. Tüketiciler kıyafet ve diğer ihtiyaçlarını daha önce olduğundan çok daha ucuza alabiliyorlardı ama buna karşın yeni teknolojilerin önlerinde bir engel vardı. Fransa ve Belçika’da işçiler yeni motorlu tezgahlara rağmen el tezgahlarında üretim yapıyorlardı; çünkü bu onların işini mahvedebilirdi. Tehlikeyi fark ettiklerinde de harekete geçtiler. Motorlu tezgahları yıkmak için çekiç ve sopalar kullandılar. Bazı işçiler “sabo” adında sert ahşaptan yapılmış takunyalar giyiyorlardı. Atölyelere gizlice giriyor ve takunyalarını bu yeni makinelere atıyor, hassas parçalarını bozuyor ve üretim hattını durduruyorlardı. saldırıları daha sonra sabotaj olarak bilinmeye başladı. Ve bu vandallar ilk sabotajcılardı.
Elbette süreç içinde bu pek bir işe yaramadı. Motor gücüyle çalışan tezgahlar bir yere kaybolmadı, hatta dokumacılık ve tekstilde makineleşme standart hale geldi. Tüketicilerin avantajları o kadar büyüktü ki, çok yayılan sabotajcılar ilerlemeyi daha fazla engelleyemedi. Aynı şeyin günümüzün Fransa’sında da olduğunu görüyoruz. Paris’teki hoşnutsuz taksi sürücüleri kendi işlerini tehdit eden bir inovasyon olan Uber’e karşı ayaklandı. Bir açıdan kim onları suçlayabilir ki? İşlerini kaybetme ve ailelerinin geçimini sağlayamama gibi sebeplerden dolayı endişeliler. Ancak taksi sürücülerinin protestosu, el tezgahında çalışanların protestosunda olduğu gibi aynı sebepten dolayı başarılı olamayacak. Protesto ettikleri inovasyonlar ortalama insan için hayli avantajlı ve tüm kesimlere refah sağlıyor, ancak taksi sürücülerinin ilerlemenin çarklarına takunya atmalarının tek bir yolu var: Regülasyon.
Regülasyonlar, ilerlemeyi el tezgahında çalışanlardan çok daha etkin bir biçimde sabote edebilir. Dünyanın her tarafında kent yönetimleri Uber gibi inovasyonları yasadışı kılıyor. Benim kendi şehrim olan Raleigh, Kuzey Carolina’nın şehir konseyi, Uber sürücülerinin havalimanına müşteri götürmesini ve havalimanından müşteri almasını yasakladı. Artık seyahat etmek istediğimde daha yüksek fiyatlar ödüyorum ve daha çok bekliyorum. Daha çok şehir Uber’i baskı altına alırsa yakında siz ve arkadaşlarınız da aynı problemi yaşayacaksınız. Bu sadece Uber’le ilgili değil. Hayatımızı kökten değiştirebilecek devrimsel yeniliklerin eşiğine geldik ama bütün bu gelişmeler regülasyonlar tarafından düzenli olarak tehdit ediliyor. Belki de asıl sabote edilmesi gereken regülasyonlardır. Merak ediyorum da, şu takunyalardan birkaç tane nerede bulabilirim?
Kaynak: Learnliberty.org
Konuşmacı: Prof. Micheal Munger / Duke University
Çeviri: Aras Basmacıgil
Redaksiyon: Ahmet Altundal
