BORÇLAR, BÜTÇE AÇIKLARI VE HARCAMA KESİNTİLERİ
Derler ya; “Bütçe açığı yüzünden, aptal!”. Hayır. Doğrusu “Harcamalar yüzünden, aptal!” olmalı.
Ben, Harvard Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden, Jeff Miron. Sizlerle bütçe açıkları, borçlar ve ABD’nin mali durumu hakkında konuşmak istiyorum.
Öncelikle bütçe açığı nedir? Harcamalar ile gelir arasındaki farktır. Var olan borcumuz ise yıllar yılı biriken bütçe açıklarının toplamıdır. Kısacası eski bütçe açıklarının toplamıdır. ABD’deki duruma baktığımızda çok büyük bütçe açıklarımız olduğunu görürüz. Yüksek bütçe açıkları verdiğimizden dolayı borçlarımız giderek artıyor ve eninde sonunda bu bir çöküşe yol açacak. Böylece iflas etmiş olacağız ve bütün o borçları ödemek durumunda kalacağız. Peki bu konuda ne yapmalıyız? Pek çok insan “Öyleyse bazı vergileri arttırarak harcamaları azaltmalıyız.” diyor. Bunu yapma konusunda iki sorun var.
İlk olarak, vergileri arttırmak ekonomiyi yavaşlatır. Bu da daha az vergi geliri demektir ve bu da problemi daha da kötü hale getirir. Çünkü eskisi kadar canlı bir ekonomi olamayız ve bu yüzden bütçe açığımız, vergilerin arttırılmasına rağmen, yavaş ekonomik büyüme nedeniyle yine artar.
İkinci olarak, bu yaklaşımı benimseyenler, yüksek miktarda harcamanın baştan kötü bir fikir olduğu gerçeğini unutuyor. Yapılan harcamaların çoğuna zaten ihtiyacımız yok. Bu harcamalar bazı çıkar grupları tarafından ortaya atılmıştır. Yani fazladan paramız olsa bile, zaten harcamalarımızın çok büyük bir kısmını azaltmalıyız. İşte önemli olan da bu. Derler ya; “Bütçe açığı yüzünden, aptal!”. Hayır. Doğrusu “Harcamalar yüzünden, aptal!” olmalı.
Peki harcamak neden bu kadar kötü? Kötü, çünkü öncelikle harcanan para, aslında özel sektör tarafından kullanılabilecek para demektir. Özel bir şirketin veya bireyin üretken, yararlı ya da değerli bir şey üzerine yapabileceği harcama demektir. Fakat devlet harcadığı zaman, buna bireyler yerine, tek bir merkezden verilmiş oluyor.
Bu tür harcamalar kaynak tahsisini bozmaktadır. Mesela, sağlık sigortası sistemini sübvanse ederek, aslında insanları daha fazla sağlık harcaması için teşvik ediyoruz. Bu sağlık sisteminin etkinliğine zarar veriyor. Uyuşturucu yasağını uygulamak için harcadığımız para ve enerji, daha fazla suç ve yolsuzluk yaratıyor. Bu ekonomimize zarar veriyor. Bu liste daha da uzatılabilir. Milli savunma harcamalarının bir kısmı gibi bazı istisnalar dışında, harcamalar özel piyasanın işleyişine karıştığı için pek çok sorun yaratıyor.
Kaynak: Learnliberty.org
Konuşmacı: Prof. Dr. Jeff Miron / Harvard University
Çeviri: Şafak Başnak
