Konu hakkında daha derinlemesine bilgi sahibi olmak isteyenler aşağıdaki bağlantıları takip edebilirler;
- Externalities [Article]: Bryan Caplan explains the fundamentals of positive and negative externalities and examines various applications of the theory.
- Market Failure (Video): Milton Friedman explains some of the shortcomings of conventional market failure analysis and provides an example of a private solution to a public goods problem.
- The Ultimate Externality [Article]: Donald J. Boudreaux finds that government is often a much larger source of negative externality on net than the market.
- Don Boudreaux on Public Choice [Podcast]: Russ Roberts talks with Don Boudreaux about the differences between political competition and economic competition.
- Public Choice: Politics Without Romance [Article]: James M. Buchanan looks back at the origins and development of the public choice paradigm.
DIŞSALLIKLAR: PİYASA BAŞARISIZLIĞI MI SİYASAL BAŞARISIZLIK MI?
Bazı ekonomistler, dışsallıkları, devletin piyasaya müdahale etmesi için iyi bir neden olarak görürler. Dışsallıklar, eylemlerimizden diğer aktörlerin zarar gördüğü, ancak bu zararın tazmin edilmediği durumlardır. Bir fabrikanın yaydığı atmosfere yaydığı zararlı dumanlara, o civarda yaşayan insanların maruz kalması, bir dışsallık örneğidir. İnsanlar çoğu kez, dışsallıkları yalnızca piyasa başarısızlığının sonucu olarak görürler. Piyasa başarısızlıklarını ancak hükümetlerin düzeltebileceği neticesine hemen varmadan önce şunu görelim. Hükümetler, siyasetçilerin arzularını yansıtır. Siyasetçiler, seçimleri kazanmak için belirli gruplara menfaat sağlama vaadinde bulunur. Sağlanan bu menfaatlerin bedelini de başkaları ödemektedir.
Dünyada yürütülen çoğu kamu politikasının derdi, piyasa başarısızlıklarını çözmek değil, başarısızlıkların bedelini başkasına ödetmektir. Hükümetin verimsiz tarım yatırımlarına, enerji şirketlerine, yol yapım planlarına mali destek olması, iflasa sürüklenen banka ve otomobil şirketlerini kurtarması, insanların paralarını onların rızası olmadan alıp başkalarına vermesi anlamına gelir.
Piyasalar, mükemmel olmaktan oldukça uzak kurumlardır ve piyasada her zaman başarısızlıklar yaşanacaktır. Ancak, piyasalar, en azından, maliyeti içselleştirmeye çalışan aktörler için teşvik sağlar. Kapitalistler hakkında çoğu insanın kafasında oluşan bir karikatürü düşünün. Kapitalistler, genelde insanların bir zamanlar bedavaya sahip olduğu şeyleri, şimdi onlara satmaya çalışan insanlar olarak tasvir edilir. Eğer önceden atmosferi bedavaya kirletme hakkına sahip idiysek, o zaman kapitalistler çevre kirliliğinin maliyetini ödemesini istediğimiz insanlardır.
Piyasa sistemindeki kâr güdüsü, tüm dışsallık problemlerine çözüm sağlamayabilir. Fakat oy avcısı siyasetçilerden daha iyi bir çözüm getirmesi muhtemel.
Kaynak: Learnliberty.org
Konuşmacı: Prof. Mark Pennington / King’s College, University of London
Çeviri: Fevzi Güçlü
Redaksiyon: Ahmet Altundal
